ĐAN TRE

NGHỀ TRE ĐAN

      Hôm trước về quê đến nhà ông anh, thấy ông đang căm cụi đan lát ở góc hè. Lâu lắm mới lại thấy một người ngồi đan lát. Cứ tưởng thời đại đồ nhôm nhựa đã giết chết nghề tre đan truyền thống. Người Việt tự hào về cây tre đến mức coi nó như biểu tượng quật cường của dân tộc. Ông Thép Mới đã viết hẳn một thiên phóng sự về Cây tre:

     - “Tre xanh giúp người dân làm nhà dựng cửa, vỡ ruộng khai hoang, tre ăn ở với người đời đời kiếp kiếp….

    - “Ðất nước ta có muôn ngàn cây lá khác nhau, cây nào cũng đẹp, cây nào cũng quý, nhưng thân thuộc nhất vẫn là tre nứa….

    - "Muôn ngàn đời ghi công chiếc gậy tầm vông đã dựng nên Thành đồng Tổ quốc, và sông Hồng bất khuất có cái chông tre"….

       Ông cha ta đã bao đời nay gắn bó với thúng, mủng, dần, sàng, rổ rá… Rồi những vật dụng kiếm cá hàng ngày như cái giỏ, cái dậm, cái nơm… Tre làm cọc rào vườn, làm giàn bầu, giàn bí và còn biết bao công việc vụn vặt hàng ngày cần đến tre xanh. Nhỏ thì như cái tăm, cái đũa; lớn thì như cây cột, cái sào. Hiếm thấy một nhà nào ở nông thôn mà trong nhà không có vài thứ bằng tre.

        Chúng đồng hành, tận tụy cùng con người, phụng sự con người cho đến khi mục nát hư hỏng thì trở về lòng đất tự nguyện làm phân bón cho cây cối tốt tươi. Một chu trình sự sống lại bắt đầu, như là quy luật tự nhiên của vũ trụ.

       Những năm gần đây, người càng đông ra, đất thổ cư dần khan hiếm. Nhà cửa của mỗi gia đình ở nông thôn được xây tường bê tông cao ngất ngưởng, trên cắm mảnh chai, mảnh sành lởm chởm. Những bờ rào cúc tần, dâm bụt đã dần dần biến mất. Nhiều lũy tre xanh cũng đã dần dần biến mất để thế vào đó những tòa cao ốc kiến trúc tân kỳ lồi lõm chóp cao, chóp thấp.

       Quá trình công nghiệp hóa cũng mang đến những vật dụng tiêu dùng mới, đầy vẻ hấp dẫn với màu sắc, mẫu mã đẹp, giá cả lại rẻ. Đó là các vật dụng hàng ngày bằng nhựa, bằng ni-lông, bằng nhôm như rổ rá, thau chậu… Nhiều quá đến độ tràn ngập, thừa thãi. Hễ đi chợ về là thể nào cũng kèm theo 5, 6 cái túi ni-lông. Vào nhà nào cũng thấy có hàng chục phương tiện, dụng cụ đồ nhựa, đồ nhôm.

       Giờ đây đi qua các chợ quê, nơi hàng tre đan đã ít người lui tới. Bà cụ lưng còng tuổi ngót tám mươi cho hay: Thanh niên bây giờ không thích ngồi đan lát nữa, nó tù túng vả lại ngày công thấp quá, chỉ còn các ông già gắng gượng giữ nghề cha ông.

        Hàng công nghiệp nhiều thì đồ phế thải bừa bãi, vương vãi khắp nơi. Chúng ta lại chưa có công nghệ thu gom và tái chế rác khoa học và hiện đại. Tất thảy cho vào bao rác, đến nỗi có nơi rác chất đống ở đầu làng, bốc mùi hôi hám, đi qua không chịu nổi.

        Các chất nhựa, ni-lông thì rất khó phân hủy, có khi hàng nhiều chục năm sau. Nạn ô nhiễm môi trường trong đất, trong nước cứ hàng ngày, hàng giờ tích tụ và thẩm thấu. Các chứng bệnh nan y mỗi ngày một nhiều thêm phải chăng có nguồn gốc từ tình trạng ô nhiễm do chính chúng ta gây ra.

        Chính vì thế mà tôi tiếc các bờ tre bị mất, tiếc cái nghề tre đan của ông cha ta từ ngàn đời đã dần dần mai một.