BÉ NHƯ CON KIẾN - XƯỚNG HỌA

           Bé tý mà sao cũng lạ đời

Hang cùng, ngõ hẻm khắp nơi nơi

Lang thang mặt đất còn dư sức

Lăn lóc lưng đồi đến hụt hơi

Hũ gạo vào ra, mà bận rộn

Cành đào lên xuống, tưởng ham chơi

Nhìn xem bọn chúng chăm lao động

Thật đáng cười chê những kẻ lười

27 bài họa:

1/ ĐÁNG PHỤC THAY (Dang Kich)

Đáng học lũ bay suốt cả đời

Bé mà rong ruổi khắp muôn nơi

Tản ra tìm mối theo trăm ngả

Xúm lại khiêng mồi chạy một hơi

Oan khuất củ khoai, thôi kiện cáo

Tỏ tường hũ gạo, chẳng rong chơi

Cần cù, dành dụm lo xa vậy

Bài học dành cho các vị lười

2/ CON SÂU (Nguyễn Trọng Liên)
Lùng nhùng từng khúc đến kinh đời
Phá hoại mùa màng ở khắp nơi
Buổi tối: cây non, vui lóa mắt
Sớm ngày: lá úa, tức hụt hơi
Cuộc đời chỉ biết chuyên gây hại
Năm tháng vô tình nhỡ cuộc chơi
Nhắn nhủ đến ai kìa có biết?
Kiếp sâu nhưng chẳng phải chây lười

3/ CHUYỆN CÁI KIẾN (Khanh Van Chi Duc)
Lấy oán trả ơn chuyện để đời  (1)
Cánh chim Gõ kiến gõ nhiều nơi
Người phô vóc nhỏ mà dai sức
Kẻ bảo đàn đông lại nặng hơi  (2)
Miệng chén đôi khi đành bước quẩn
Bụng người lắm bữa thử bò chơi
Tha lâu ắt hẳn thêm đầy tổ
Nhắc nhở lũ ve chớ sống lười 
Chú thích:
1- Truyện cổ Kiến và chim gõ kiến
2- Loại kiến hôi

 4/ CÁI KIẾN  (Ngô Quang Hùng)
Cần mẫn siêng năng suốt một đời
Bầy đàn có mặt khắp muôn nơi
Tìm mồi mấy lượt luôn bền sức
Giữ tổ bao lần chẳng hụt hơi
Mật mỡ nơi nào ưa kéo đến
Cành đa chốn nọ thích lên chơi
Mưa giông gió bão không hề ngán
Kiếm đủ đồ ăn chẳng phải lười

5/ VÔ ĐỀ (Nguyễn Trọng Liên)
Môi son má phấn khổ cho đời…
Buồn phía đêm trường lạnh lẽo nơi…
Thấp thỏm khách về xoa nắn hạt…
Bồi hồi người đến hít hà hơi…
Ôm thằng dục vọng mua đường nhục
Ấp kẻ si tình bán cuộc chơi
Bản nhạc không tên khung bảy nốt
Đau chi một kiếp phận chây lười

6/ XÃ HỘI KIẾN (Bá Tú Nguyễn)
Là loại quan quân đậm nét đời
Kết bè, kết lũ khắp muôn nơi
To đầu, nhiều cẳng, tài dùng sức
Lớn bụng, nhỏ thân, giỏi đánh hơi
Chúa khoái oai quyền, mê trụy lạc (*)
Quân ưa hung bạo, thích ăn chơi
Bạ đâu cắn đó loài cay độc
Hám lợi đua tranh chẳng phải lười

(*) Kiến Chúa chỉ ăn, nghỉ và tuyển những kiến đực khỏe mạnh tạo nòi giống

7/ ĐỜI LOÀI KIẾN (Nguyễn Trọng Liên)
Thương cho cái kiên khổ suốt đời
Hùng hục ngày đêm ở khắp nơi
Thằng Lửa phun hồng nơi cửa gió
Con Càng ngoác miệng chốn bơm hơi
Lính Thợ gật gù khi giấc ngủ
Bà Chúa say sưa suốt cuộc chơi
Cả kiếp xâm lăng và cướp bóc
Mới hay không một phút chây lười

8/ THẤY KIẾN (Thai Kim Tinh)
Thấy Kiến, khiến ta ngẫm chuyện đời
Nhỏ to trái ngược thiếu chi nơi
Bất bình to xác, không lên tiếng
Mang nặng nhỏ con, chẳng đuối hơi
Đào lỗ hang sâu, đâu đủ chứa
Leo cao tổ lớn, thỏa ăn chơi
Đời người đôi lúc còn thua kiến
Chăm chỉ chắc chi đã thắng lười?

9/ ĐÀN KIẾN  (Thai Kim Tinh)
Sức lực xem ra Kiến nhất đời (*)
Con đàn cháu đống khắp muôn nơi
Chăm lo xây tổ không ngơi nghỉ
Quần quật tha mồi chẳng xả hơi
Đoàn kết dưới trên không ẩu đả
Hòa đồng quần thể lúc vui chơi
Loài người còn học bầy Ong Kiến
Quy củ, siêng năng chẳng chịu lười

(*) Con kiến có thể nâng vật nặng gấp 20 lần trọng lượng nó

10/ KIẾN HAM VUI (Thai Kim Tinh)
Hám ngọt nhiều khi cũng khổ đời
Sa cơ miệng chén chẳng còn nơi
Càng to, răng độc hăng nghênh chiến
Râu nhỏ, mũi tinh giỏi đánh hơi
Thớt chỉ tanh tao, nhường nhặng đến
Gang đầy mật mỡ, cứ bò chơi
Quanh năm suốt tháng lùng đồ lạ
Thấy lạc Kiến vui, há chịu lười?

11/ TÍNH XẤU CỦA KIẾN (Cố Nhân)
Bản tính hung hăng nhất ở đời
Trẻ thơ truyền miệng biết bao nơi
Lúc va vào tổ lo xanh mắt
Khi chạm phải bày sợ hết hơi
Cắn trẻ, trẻ la đâu chuyện nhỏ
Đốt voi, voi chết chẳng trò chơi 
Xấu xa của kiến sao không nhắc
Lại vẽ gương chăm dạy kẻ lười

12/ NGẪM CHUYỆN KIẾN (Bảo Như)
Ông bà lấy tích kiến răn đời.
Đó lửa, đây càng... Ở mọi nơi.
Xem vậy dẫu rằng: "Bé chút xíu!"
Thiệt tình nó thế! Chứ hăng hơi
Khi cần điều khiển cả voi đấy!
Lúc giận chích càn không phải chơi!
Đoàn kết anh nào cũng phải nhớ
Chuyên cần lao động, chẳng chây lười

13/ CHUYỆN CỦA KIẾN  (Khanh Van Chi Duc)
Kiện cáo lũ bay chuyện để đời
Luôn luôn nhìn thấy ở nhiều nơi
Âm thầm, nhanh nhẹn mà bền sức
Giận dữ, khôn ngoan chỉ tỏa hơi
Đoàn kết keo sơn khi gặp khó
Yêu thương mật thiết lúc rong chơi
Đồ ăn thức uống luôn dư dả
Của cải đầy kho vẫn chẳng lười

14/ KIẾN VÀ VOI  (Dong Hoang)
Mẹ kể... Ngày xưa ... thật đã đời 
Chuyện VOI thua KIẾN ở muôn nơi
Voi đây cậy khỏe - càng đua sức
Kiến đấy dùng mưu - giữ được hơi
Ngoáy ngoáy tai này - chưa đã Giận
Khều khều mũi nọ - giỡn mà Chơi
VOI ơi! Mập xác mà thua nó.
Túc kế đa mưu KIẾN chẳng lười

15/ LÀNG KIẾN (Viet Hung Le)
Kiến Lửa hung hăng nhất ở đời
Kiến Vàng làm tổ khắp nơi nơi
Kiến Càng bắt mối cong lưng bới
Kiến Riện tha mồi vác một hơi
Kiến Nhọt kim dài đâm nhức nhói
Kiến hôi cao cẳng chạy như chơi
Kiến con líu ríu bên chân mẹ,
Kiến thợ chăm lo chẳng phải lười

16/ KIẾN (Bá Tú Nguyễn)
Đời đạo không xa với đạo đời
Tìm vui hạnh phúc ở muôn nơi
Kiến văn quảng bác, thông minh lạ
Kiến thức uyên thâm, xóa ám hơi
Kiến tánh tinh cần rèn lối học
Kiến tâm chuyên chú luyện đường chơi
Chung quy Đời Đạo nhiều thành kiến
Kiến thiết nhân gian hiểu - chớ lười

17/ LỜI RĂN CỦA KIẾN (Viet Hung Le)
Họ kiến nhà ta vốn ở đời
Sinh sôi, nẩy nở khắp muôn nơi
Quanh năm vất vả, không giờ nghỉ
Ngày tháng an nhàn, được mấy hơi
Chớ giống, bầy ve mê múa hát
Đừng như đàn bướm, mải rong chơi
Chăm lo dành dụm phòng mưa bão
Cố gắng làm ăn, chẳng biếng lười

18/ TÍCH XƯA (Nguyễn Hoàng)
Đòi kiện củ khoai, tích để đời
Nỗi oan trần thế, có bao nơi?
Tài hèn những tưởng, còn sung sức
Đức mỏng đâu ngờ, đã xịt hơi
Nghèo khó chẳng yêu người biếng nhác
Sang giàu chả ghét gã ăn chơi
Mới hay trong mắt người nho sĩ
Ẩn tích mai danh gánh chữ “lười”

19/ LÀM  VÀ... CHƠI (Thanh Thanh)
Buồn thay cho kiếp sống chây... lười
Làm khái niệm xưa cũng đổi... đời
Phòng lạnh thảnh thơi người nói... việc
Đồng sâu hì hục họ rằng... chơi
Đêm trường thức trắng cùng... vung sức
Ngày đến ngủ vùi để... lấy hơi
Cũng tại dân cày đang thiếu ruộng
Cho nên nhà nghỉ có nhiều nơi

20/ CHUYỆN KIẾN (Nguyễn Hoàng)
Cần mẫn mưu sinh trọn cuộc đời
Đàn đàn lũ lũ sống muôn nơi
Gặp mồi bu đến, cùng chung sức 
Thấy của ôm về, chỉ một hơi 
Chưa có khoai vàng, còn kiện tiếp
Hễ còn mật mỡ, chẳng rong chơi
Ô hay! loài Kiến sao siêng thế?
Có thấu chăng đây hỡi gã lười.

21/ GỠ OAN CHO KIẾN (Thai Kim Tinh)
Có ai Kiến đốt phải lìa đời?
Nọc độc gấp trăm ở khắp nơi.
Bất quá chích xong gây ngứa ngứa...
Chẳng qua bò lại thấy hơi hơi...
Cây đa kiếm chốn lo tu tỉnh.
Miệng chén giam mình hạn chế chơi.
Chê Kiến độc, còn mình đạo đức.
Thiện căn vun đắp lại chây lười?

22/ LỜI KIẾN (Dương Hoàng)
Họ hàng ta sống ở muôn nơi 
Ngang dọc, dọc ngang nỏ ngán đời
Cành cụt leo hoài không đoản sức
Núi cao trèo mãi chẳng hao hơi
Cần cù xây tổ ngay khi bão
Chăm chỉ tha mồi cả lúc chơi
Đoàn kết cùng nhau lo cuộc sống
Chẳng ai chê trách kiến chây lười

23/ LỜI KIẾN (Thai Kim Tinh)
Chẳng ai chê trách kiến chây lười
Bởi chẳng bao giờ thấy Kiến chơi
Miệng bận ngậm tha, nên nín tiếng
Thân lo cõng vác, phải im hơi
Đường xa co cẳng na về tổ
Mồi nặng còng lưng kéo đến nơi
Chỉ biết chăm lo tròn bổn phận
Đâu còn sức hưởng thú vui đời

24/ KIẾN CẦN CÙ (Thai Kim Tinh)
Cần mẫn siêng năng suốt cuộc đời
Địa bàn hoạt động thật nhiều nơi
Âm thầm liên kết không gây tiếng
Lặng lẽ truy tìm dấu vết hơi
Trách nhiệm cộng đồng, luôn gánh vác
Lo toan quần thể, chẳng ăn chơi.
Thế gian được mấy người như Kiến
Chẳng chút nghỉ ngơi, sợ tiếng lười

25/ CÔNG ƠN LOÀI KIẾN (Bá Tú Nguyễn)
Góp sức dựng xây giúp ích đời
Tinh thần đoàn kết khắp muôn nơi
Người Nam, quan Trạng ngồi dùng sức... (1)
Xứ Bắc, sứ Thần chạy hết hơi...
Phố xá người đông... làn điệu ví
Ao hồ cá-kiến, thú vui chơi
Công năng chữa bệnh vùi thân xác (2)
Giữ sạch môi sinh thật chẳng lười

 (1) Trạng dùng Kiến càng buộc chỉ ngang lưng xâu ốc
(2) Kiến có thể trị được bệnh "Tị ăn mũi" nơi người

26/ ĐÁNG KHEN (Phạm Sĩ Hai)

Từ khi có mặt ở trên đời

Danh tiếng ngày càng nổi khắp nơi

Núi thẳm leo cao không nản chí

Hang sâu bò tận vẫn thừa hơi

Thò càng hũ mật ung dung nhắm

Chui lỗ tai voi nghí ngoáy chơi

Râu vểnh, mắt giương dòm vạn vật

Chăm lo cuộc sống ghét ươn lười

27/ CHUYỆN KIẾN VOI (Lại Thế Hệ)

Chuyện Kiến Voi thi để lại đời

Nhân văn sâu sắc ở muôn nơi

Voi lôi đại thụ băng băng sức

Kiến kéo cọng rơm nhích nhích hơi

Kẻ thắng vui lòng say luyện tập

Người thua vững trí gác ham chơi

Đua tranh mới biết đời dầu khó

Khó đấy mà nên miễn chớ lười

-----------------------------------------------