LƯU DỨC CÁCH

Năm thứ nhất, nhóm tôi đang chuẩn bị đi làm thí nghiệm trên khu nhà tầng đổ, đang rất láo nháo và í ới… Bỗng nghe một tiếng: "Huỵch…" nhìn ra sân ký túc xá thì thấy một người mặc quần áo bộ đội đang lồm cồm bò dậy.

Thằng Cách. Lưu Đức Cách, hắn bị ngã vì nhảy xe đạp sai cách. Thái Huy Lĩnh có cái xe đạp Liên Xô to cao mà người thì thấp nhỏ nên không chủ động được tay lái.

Từ đấy mọi người mới biết hắn không biết đi xe đạp và tất yếu cũng không biết cách nhảy lên gác-ba-ga mà ngồi. Thật là một anh Hai Lúa chính cống.

Sau đấy, hắn cuốc bộ với hội bọn tôi và nhờ đó chúng tôi cũng mới có dịp hiểu thêm hoàn cảnh khốn khó của hắn.

Nhà hắn có 3 anh em trai thì 2 anh đã hy sinh ngoài chiến trường. Bố mất sớm, một mình mẹ hắn phải chắt chiu nuôi hắn ăn học. Nhà nghèo túng, xác xơ. Cuối năm thứ nhất đi lao động ở Nam Đàn có dịp vào nhà hắn. Thật đáng thương, trong nhà chẳng có gì đáng giá có thể bán đi kiếm đồng tiền, mẹ hắn thân hình nhàu nát vì lam lũ. Chúng tôi lúc ấy cũng nghèo túng, đói khát và rách rưới cả nên cũng chỉ cám cảnh chứ chẳng giúp được gì.

Cùng quê với Thái Huy Lĩnh, thỉnh thoảng chủ nhật Lĩnh có xe đạp lai về. Chẳng lẽ ngồi nhờ mãi. Từ năm thứ 2 hắn quyết chí phấn đấu để có thể lái được xe đạp. Ban ngày đông người cũng ngại nên phải chờ đến tối. Hai người giữ hai đầu mà cái xe cứ xịu sang một bên. Hắn càng nghiêng người, xe càng đổ mạnh. Bảo được cái tay thì cái chân lại phản đối, cứng đờ ra. Nói chung công cuộc lấy được cái bằng lái xe đạp của hắn cực kỳ gian nan, đoạn trường.

Hắn là một trong những đứa đẹp trai nhất lớp, với cái cười bẽn lẽn, dễ thương rất nữ tính. Có lẽ, hắn mặc cảm về hoàn cảnh gieo neo, túng thiếu của mình nên cũng hạn chế trong giao tiếp. Nghe hắn nói chuyện thì thật sốt ruột vì cái sự ề à, vì sự lẩn quẩn tìm ý, tìm từ… 

Nhưng hắn cực tốt, nhân ái và bao dung, sẵn lòng giúp đỡ bạn. Hắn có thể vui vẻ gianh rửa bát khi cả phòng ăn xong đều muốn đánh bài chuồn.

Hắn chưa hề công kích, trêu chọc một ai và hắn chưa bao giờ cãi nhau với ai. Khi tranh luận hắn thường tự nhận phần thua về mình, không hề cay cú, bực bội.

Con người nhân hậu như thế nhưng gặp lắm tai ương. Ra trường hắn được trên ưu tiên cho về Nghệ An nhưng phải lên miền núi dạy cách xa nhà hàng trăm cây số.

Hơn chục năm sau cực quá, mẹ hắn phải đội đơn đi kêu cứu mãi trên Tỉnh để may ra họ có thương bà mà chuyển cho hắn về quê hương bản quán.

Về đến quê nhà, lấy vợ sinh con, tưởng rằng ổn định, ai ngờ năm 2001, hắn bị đột tử, lặng lẽ ra đi không kịp để lại cho mẹ, cho vợ con một lời trăng trối.

Mới hôm nào nghe tin đó mà nay đã 12 năm.

          Ngày 27 tháng Mười một là ngày định mệnh của Lưu Đức Cách. Tôi đăng bài này xem như một nén nhang cầu mong cho hương hồn Cách an nhiên, siêu thoát để về phù hộ, độ trì cho vợ, cho con; cho anh em, bè bạn.