HỌC TRUNG VĂN

     Tôi vào cấp 3 đúng giữa lúc toàn miền Bắc, các trường Trung học, Đại học đều học ngoại ngữ là Trung Văn. Trong tất cả các môn thì chỉ có môn Trung Văn là gây kinh hoàng cho lũ học trò nhất. Đến nỗi chúng tôi gọi đó là giờ “học vẽ”, tới lớp gò cổ, méo mồm, trợn mắt để vẽ chữ.

     Ông nội tôi đã từng học 10 năm chữ Hán và đã lều chõng thi Hương. Vì thế không biết có phải do nghiệp nhà hay không mà tôi lại học được cái môn học có tiếng là khó nhằn này. Tôi viết đi viết lại mấy lần là thuộc mặt chữ. Đến nỗi được thầy cử làm cán sự bộ môn.

    Đến giờ Trung Văn, thầy bước vào lớp, cả lớp đứng dậy nghiêm trang và đồng thanh hô:

              - Lảo sư hảo  (Chào thầy giáo)

      Thầy chào lại cả lớp bằng câu:

              - Thúng xuế mấn hảo. Xỉn chua (Chào các học trò. Mời ngồi)

      Sau đó là bài hát cả lớp cùng đồng ca để mở màn cho tiết học. Bài ấy có tên là “Đông phương hồng” ca ngợi vị lãnh tụ Trung Quốc là Mao Trạch Đông. Bài hát tiếng Trung ấy tôi chỉ nhớ mang máng giai điệu. Hôm nọ gặp lại đứa bạn, trong lúc uống rượu phê phê hắn hát bài ấy để ôn lại kỷ niệm xưa, thành ra nhớ được thêm, tôi ký âm như sau đây:

                       "Tung pháng hùng, thai dảng sâng.

                          Trung hoa sú lơ cưa Mao Chửa Tung.

                            Tha uây rần ming mầu xíng phu, hú ơ huầy eo

                              Tha sứ rân mìng ta chiu xìng….”

     Đại ý nội dung là tâng bốc lãnh tụ của họ như mặt trời mọc, như vị thánh cứu tinh cho dân tộc (!)

      Thầy dạy Trung Văn chúng tôi năm lớp 8 là thầy Dật, râu quai nón, mắt xanh xanh trông dáng dấp như Tây. Thầy nói về phương pháp học ngoại ngữ như thế nào, kết hợp nghe, nói, đọc, viết ra sao. Thầy dạy cách viết phải theo thứ tự: trên trước dưới sau, trái trước phải sau, trong trước ngoài sau. Cuối cùng thầy bảo phải kiên trì chăm chỉ, ngày nào cũng phải học một ít. Nhớ nhất là bài thơ của thầy phỏng “Nhật ký trong tù”:

                                     “Trung Văn ta vốn rất ham

                             Nhưng từ không thuộc biết làm sao đây

                                       Ngồi buồn giở vở viết ngay

                              Mỗi giờ một chữ, mỗi ngày một trang”.

      Năm lớp 9 tôi lại học với thầy Nguyễn (tên và họ của thầy giống nhau). Thầy rất vui tính và nhiều chuyện vặt kể nghe rất hấp dẫn. Chữ Trung Quốc tượng hình nên khi dạy chúng tôi phần từ ngữ thầy thường mô tả chiết tự cho dễ hiểu. Ví dụ:

                        “Chim chích mà đậu cành tre

                   Thập trên, tứ dưới, nhất đè chữ tâm”

      Ấy là nói về chữ ĐỨC bao hàm có các bộ chích, bộ thập, bộ tứ và bộ tâm hợp thành.

      Hoặc là:

                             Đàn bà có một mái nhà

                       Không lo bão gió, thật là an tâm

      Đây là chiết tự chữ AN gồm có bộ nữ ở dưới và bên trên có bộ “miên” hay còn gọi là mái nhà.

       Chữ Tù gồm có bộ Nhân (người) nằm bên trong bộ Khuông (cái khung).

      Lại nhớ tiết học hôm ấy còn nhiều thời gian, chúng tôi tranh thủ hỏi thầy tên của mình trong tiếng Tầu viết thế nào. Vẽ được tên của mình chúng tôi khoái lắm. Chỉ có một bạn tên là Vũ Tiến Rửng thầy phải lục Từ điển Hoa Việt mà tra mãi vẫn không ra.

      Đến năm lớp 10 là năm cuối cấp 3, do thiếu thầy nên chúng tôi thôi không học môn Trung Văn nữa. Hôm tập trung khối 10 nghe trường thông báo tin này, cả khối vỗ tay reo hò như bóng vào lưới ở trận chung kết. 

       Từ đấy không có điều kiện học Trung Văn, thời gian dần dần đã làm phai nhạt nên tôi chẳng còn nhớ được bao nhiêu. Nhìn vào các hoành phi, câu đối ở đình chùa chỉ lõm bõm nhớ được vài ba chữ.

         Kể ra biết được chữ Hán cũng tốt vì văn tự cổ của ông cha ta đều là chữ Hán. Mãi đến thế kỷ 17, khi Giáo sĩ A-lếc-xăng-đờ-Rốt người Bồ Đào Nha sang nước ta truyền đạo Thiên chúa thì chữ Quốc ngữ mới hình thành.